Ratten: preventie en bestrijding

In Zuidoost Brabant komen twee soorten ratten in en om panden voor, te weten: de bruine rat en de zwarte rat. Het is belangrijk om het verschil tussen deze beide ratten te weten, zodat je ze effectief aan kunt pakken.

De bruine rat

De bruine rat is een dier dat holen graaft in de grond. Daar maakt deze rat zijn nest. De holen graaft deze rat vaak ergens onder, onder een stoep, haardhout, kippenhok, bouwafval etc. Vaak is deze rat ook te vinden in de buurt van water, zoals sloten, vijvers, riolering etc. Deze rat leeft graag verscholen en heeft daardoor een voorkeur voor een omgeving met dichte begroeiing. De bruine rat loopt voornamelijk over de grond, maar kan ook goed klimmen. De bruine rat is een echte alleseter. Zijn voedsel kan variëren van veevoer, noten en zaden, kippenvoer, voedselresten in afval etc. Dit is ook de rattensoort die veelvuldig in de riolen voorkomt en daar overleeft van hetgeen wij daarin achterlaten. Dus het begrip alleseter mag vrijwel letterlijk worden genomen. De bruine rat effectief aanpakken is soms erg lastig. Dat komt omdat deze rat erg wantrouwend is naar nieuwe dingen en veranderingen in zijn omgeving. De bruine rat is voornamelijk actief bij schemering en in de nacht.

De zwarte rat

De zwarte rat leeft niet in holen in de grond, maar maakt zijn nest vrijwel altijd binnen op hoge, voor mensen moeilijk bereikbare plekken. Hierbij kun je denken aan spouwmuren, zolders, schuurtjes, in isolatiemateriaal van daken etc. Ratten komen vaak binnen onder de dakpannen, via openingen in golfplaten etc. Het spreekt voor zich dat deze rat ontzettend goed kan klimmen. In de steden en dorpen wordt deze rat vaak op schuttingen, platte daken, in klimop en op takken gezien. De zwarte rat is ook een alleseter, maar is veel kieskeuriger dan de bruine rat. De zwarte rat heeft een voorkeur voor zaden, noten en vruchten, vaak van de planten in onze tuinen. Walnoten, druiven, appels etc. vinden ze heerlijk. Ook de zwarte rat is erg wantrouwend naar veranderingen in zijn omgeving. Nog meer dan de bruine rat. Daarnaast is de zwarte rat, zeker ten opzichte van de bruine rat, een erg intelligent dier, die zich niet makkelijk voor de gek laat houden. Daardoor is de aanpak van de zwarte rat vaak voor professionals al een erg lastige zaak. De zwarte rat is net als de bruine rat vaak bij schemering en in de nacht actief.

Preventie

Zoals we allemaal weten: voorkomen is beter dan genezen, dus preventie is van het grootste belang. Aangezien de levenswijze van de beiden rattensoorten afwijkt, verschilt de preventieve aanpak per rattensoort. Voor beide ratten geldt dat beschikbaar voedsel opgeruimd moet worden. Voedsel is de belangrijkste aantrekkings-/ontwikkelingsbron voor ratten en dat geldt overigens voor alle plaagdieren: geen voedsel à geen beestjes, veel voedsel à veel beestjes. Voor ratten kan dit voedsel vetbolletjes voor vogels zijn, valfruit en noten onder de boom, voedselresten op composthopen, voer voor huisdieren, voedselresten in afvalzakken. Dus ruim dit voedsel op en zorg dat het niet beschikbaar is voor ratten. Het beste is om diervoer en dergelijke in afsluitbare tonnen, of bakken op te slaan en ook afvalzakken in kliko’s of tonnen te bewaren.

Naast voedsel is schuil- en nestelgelegenheid voor beide rattensoorten van belang. Voor de bruine rat geldt dat rommel, opgeslagen materialen, haardhout etc. van de grond opgeslagen moet worden en als het kan op een verharding. Daarnaast is het verstandig om begroeiing kort te houden. Op deze wijze vindt de bruine rat minder schuilgelegenheid en kan hij er geen holen onder graven. Door het ontbreken van de schuilgelegenheid voelt de rat zich erg onveilig en zal een andere plek op proberen te zoeken.

Voor de zwarte rat geldt met name dat openingen in panden afgedicht moeten worden, zodat de rat geen toegang krijgt tot mogelijke nestlocaties. Dakranden zijn hierbij het meest van belang. Zorg ervoor dat de rat bij de goten niet onder de dakpannen, of golfplaten kunnen komen. Alle gaten dienen hier bijvoorbeeld met fijnmazig gaas af te worden gedicht. Dat is veel werk, maar tegelijk ook de enige optie om de rat echt buiten de deur te houden. Purschuim biedt vaak geen oplossing. Als de rat dat wil knaagt die zich er in no-time doorheen.

Bestrijding

Het is in Nederland wettelijk verboden voor particulieren om ratten met gif te bestrijden. De reden hiervoor is dat deze middelen erg giftig zijn (ook voor mensen en huisdieren) en ze breken niet/erg langzaam af. Hierdoor komen deze giftige middelen in andere dieren terecht, zoals insecten, roofvogels, egels, marterachtigen etc. Deze dieren kunnen vervolgens hier ook aan overlijden, of hun voortplanting kan worden verstoord. Hierdoor wordt het gebruik van deze middelen ook voor de professional sterk aan banden gelegd.

De particulier kan het beste klemmen plaatsen om de ratten te bestrijden. Deze klemmen kunnen zeer effectief werken, maar alleen als de juiste werkwijze wordt gehanteerd. Hieronder staan de belangrijkste punten van deze werkwijze op een rijtje.

  • Gebruik klemmen met een sterke veer
    Er zijn diverse soorten klemmen verkrijgbaar, waaronder goede en minder goede. Het belangrijkste onderdeel van de klem is de veer. Een sterke veer doodt het dier direct.
  • Gebruik veel klemmen
    Vaak worden maar 1 of 2 klemmen gebruikt bij een bestrijding. Dit is veel te weinig. Uiteraard is het aantal klemmen afhankelijk van de (in te schatten) grootte van de rattenpopulatie. Je kunt voor een effectieve bestrijding beter te veel klemmen uitzetten, dan te weinig.
  • Plaats de klemmen op de looppaden en bij de nesten van de ratten
    Voor de bruine rat geldt dat dit vaak op de grond is. Voor de zwarte rat geldt dat de klem dus vaak op platte daken, in dakgoten, op schuttingen, op zolders etc. geplaatst moet worden.
  • Plaats de klemmen, maar zet ze niet op scherp
    Uiteraard ga je geen ratten vangen op het moment dat de klemmen niet op scherp staan, maar dit is van groot belang om de bestrijding te laten slagen. Zoals al gezegd zijn ratten erg wantrouwend naar nieuwe dingen in hun territorium, vandaar dat ze moeten wennen aan de klem. Dus plaats de klemmen, doe er lokstof op (pindakaas bijvoorbeeld) en laat ze zeker twee weken ongespannen op dezelfde plaats staan.
  • Verstoor de omgeving zo min mogelijk
    Verstoringen in de omgeving maken ratten alert en wantrouwend. Dus op het moment dat er zo min mogelijk wordt verstoord, zullen de ratten waarschijnlijk sneller naar de geplaatste klemmen toe gaan. Ook bij het opspannen van de klemmen dien je de klem op exact dezelfde plaats terug te zetten.
  • Voorkom risico’s van de klem
    Naast ratten kunnen vogels, egels, kikkers, huisdieren en kinderen ook in de klem terecht komen. Dit risico kan vaak niet geheel worden weggenomen. Je kunt de risico’s echter wel beperken. Zo kun je ervoor kiezen om de klem alleen ’s nachts op scherp te zetten, of de klem in een kist te zetten. Maar wees je ervan bewust dat er ook allerlei andere dieren in een dergelijk kist kunnen kruipen.

Deze Informatie is verstrekt door het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (KAD).

Overlast melden

Wanneer ratten bij meerdere adressen in de wijk en/of het openbaar gebied gezien zijn dan kunt u dit melden bij de gemeente via www.bergeijk.nl/meldenherstel.